"سرعت مجاز در هر جاده ماکزیمم سرعتی است که طبق مقررات وسایل نقلیه می توانند داشته باشند."
در بعضی بزرگراهها حداقل سرعت نیز تعیین می شود زیرا سرعت پائین نیز باعث اختلال در جریان ترافیک مسیر شده و می تواند خطرناک باشد.
اولین محدودیت سرعت در سال 1861 در امریکا به میزان 16.1 کیلومتر در ساعت تعیین گردید.
در 57 درصد از اتوبانهای کشور آلمان بدون محدودیت سرعت می توان رانندگی کرد.
بالاترین سرعت مجاز نیز160 کیلومتر در ساعت و در کشور امارات متحده عربی و اتریش می باشد.
فاکتورهای اصلی تعیین سرعت مجاز عبارتند از :
- سرعت 85 درصد
- سرعت طراحی جاده
موارد دیگری مانند امکانات موجود در مسیر- گزارش تصادفات و وضعیت قانونی و حتی موارد سیاسی و... نیز باید در تعیین سرعت مجازدر نظر گرفته شوند.
در آمریکا جهت بهینه سازی مصرف سوخت در دوره زمانی خاصی، سرعت مجاز 89 کیلومتر در ساعت تعیین گردید.
با توجه به اینکه سرعت مجاز می تواند باعث کاهش آلودگی هوا و انتشار آلاینده ها شود در بعضی مناطق برای کاهش آلودگی سرعت مجاز خاصی تعیین می گردد.
باید توجه داشت که سرعت طراحی یا سرعت 85 درصد لزوما سرعت مجاز مناسب نبوده و باید براساس مشخصات مسیر و ایمنی آن ،سرعت مجاز را به دقت تعیین نمود.
معمولا سرعت مجاز 8-12 مایل بر ساعت کمتر از سرعت 85 درصد در نظر گرفته می شود.
برای آگاهی راننده ،علائم سرعت مجاز در مسیر معمولا بصورت عدد روی تابلو نوشته شده و در تقاطع ها - ورودیهای مسیر و حاشیه راه نصب می شود.
در اروپا بعد از ورودی هر منطقه سرعت مجاز هر کشور مشخص شده و با فاصله 200-500 متر بعد از اولین علامت تکرار می شود.
تابلوی سرعت مجاز به شکلهای متفاوتی می باشد ، در اغلب کشورهای اروپایی به شکل دایره و در آمریکای شمالی و استرالیا مربع- مستطیل می باشد . در مواردی نیز جهت یادآوری به راننده سرعت مجاز را روی آسفالت نقاشی می کنند.
تابلوی حداقل سرعت نیز به شکلهای متفاوتی است ، در ژاپن همان شکل تابلوی سرعت مجاز است و تنها یک خط زیرعدد آن کشیده می شود.
درمسیر آزادراه که دارای حداقل 2 لین می باشند حداقل سرعت 60 کیلومتر در ساعت می باشد.
در نپال متوسط سرعت در همه جاده ها 50-40 کیلومتر در ساعت می باشد و جزو کشورهای بدون سرعت مجاز است.
اخیرا تابلوهای متغیر سرعت مجاز در بسیاری از جاده ها مورد استفاده قرار گرفته است که در شرایط مختلف آب و هوایی و ترافیکی بصورت اتوماتیک تغییر می یابد.
اولین تابلوی متغیر سرعت مجاز در آلمان و در سال 1965 نصب شده که بصورت دستی کنترل می شد.
فرانسه :
در این کشور سرعت مجاز متغیر بوده و در آب و هوای خشک 130 کیلومتر در ساعت و در شرایط بارانی 110 کیلومتر در ساعت می باشد.
در سال 2005 جهت کاهش مصرف سوخت و میزان تصادفات ،سرعت مجاز به 115 کیلومتر در ساعت کاهش یافت.
از سال 2002 با کنترل شدید سرعت با روشهای مختلف میزان تصادفات تا 50درصد کاهش داده شده است.
آلمان :
این کشور به عدم محدودیت سرعت در جهان معروف بوده و تقریبا در 30 درصد جاده ها محدودیت سرعت وجود داشته و در 10 درصد جاده ها نیزسیستم های کنترل سرعت مجاز نصب شده است.
لازم به ذکر است که در همه جاده های این کشور برای کامیون- اتوبوس و وسایل نقلیه دارای تریلر محدودیت سرعت وجود دارد.
دانمارک :
در این کشور بطور کلی 3 سرعت مجاز وجود دارد:
در داخل شهر ֠50 کیلومتر در ساعت
در خارج شهر- 80 کیلومتر در ساعت
در آزاد راهها ֠130 کیلومتر در ساعت
محدودیت سرعت برای تریلرها نیز به صورت زیر اعمال می شود :
داخل شهر ֠50 کیلومتر در ساعت
خارج شهر ֠70 کیلومتر در ساعت
آزاد راه ֠80 کیلومتر در ساعت
سرعت مجاز در بعضی نقاط بالاتر یا پائین تر از موارد فوق می باشد .
سرعت مجاز اعلام شده برای خودروهای کمتر از 3.5 تن بوده و خودروهای سنگین تر محدودیت بیشتری در سرعت خواهند داشت.
نروژ :
در این کشور دو سرعت مجاز وجود دارد، در مناطق پرجمعیت 50 کیلومتر در ساعت و در مناطق کم جمعیت 80 کیلومتر در ساعت می باشد. در بهترین آزاد راه ها سرعت مجاز به 100 کیلومتر در ساعت می رسد و در حال حاضر بررسی ها و آزمایش های لازم انجام می شود تا سرعت به 110 کیلومتر در ساعت افزایش یابد.
انگلستان :
از سال 1930 تا 1965 اغلب راههای خارج شهر و آزاد راهها بدون محدودیت سرعت بودند، همین امر باعث افزایش چشمگیر تصادفات در آزاد راهها خصوصا در شرایط مه آلود گردید، به همین دلیل سرعت مجاز 112 کیلومتر در ساعت تعیین گردید و در سال 1967 به 100 کیلومتر در ساعت کاهش یافت.
در سال 1955 سرعت مجاز برای وسایل نقلیه سنگین حمل بار 30 کیلومتر در ساعت تعیین گردید.
آمریکا :
سرعت های مجاز در مناطق مختلف به شرح زیر است که با توجه به سیاستهای هر ایالت بکار می رود :
در مناطق مسکونی ֠48-24 کیلومتر در ساعت
در خیابانهای شریانی منتهی به بزرگراه ֠72-56 کیلومتر در ساعت
در بزرگراههای اصلی درون شهری ֠105-80 کیلومتر در ساعت
در جاده های فرعی دو لینه ֠105-72 کیلومتر در ساعت
در جاده فرعی اکسپرس ֠112-88 کیلومتر در ساعت
بزرگراه بین ایالتی ֠129-105 کیلومتر در ساعت
کانادا :
از سال 1977 سرعت مجاز در کانادا به سیستم متریک تغییر یافته است و در مناطق مختلف به شرح زیر است:
در محدوده بازی و مدارس ֠50-30 کیلومتر در ساعت
در مناطق مسکونی ֠50-40 کیلومتر در ساعت
در خیابانهای شریانی اصلی منتهی به بزرگراه ֠ 70-60 کیلومتر در ساعت
در بزرگراههای برون شهری ֠90-70 کیلومتر در ساعت
در آزاد راه ֠110-90 کیلومتر در ساعت
سرعت در ایران:
الف: راههای درون شهری
1ـ آزادراه حداقل 70 و حداکثر 125 کیلومتر در ساعت
2ـ بزرگراه حداکثر 110 کیلومتر در ساعت
3ـ خیابان اصلی حداکثر 60 کیلومتر در ساعت
4ـ خیابان فرعی حداکثر 50 کیلومتر در ساعت
5ـ راههای محلی( کوچه، میدان، تقاطع) حداکثر 30 کیلومتر در ساعت
ب: راههای برون شهری
1ـ آزادراه حداقل 70 و حداکثر برای خودروهای سبک 120 و خودروهای نیمه سنگین و سنگین 110 کیلومتر در ساعت
2ـ بزرگراه حداکثر 110 جهت خودروهای سبک و 100 کیلومتر در ساعت جهت خودروهای نیمه سنگین و سنگین
3ـ جاده های اصلی روز 95 و شب 85 کیلومتر در ساعت
4ـ جاده های فرعی روز 85 و شب 75 کیلومتر در ساعت
منبع: ttic و آیین نامه راهنمایی و رانندگی
